وجدان بیدار ؛ تسامح یا تعصب / اشتفان تسوایگ – بریده ۴۰

آن‌ها که تنها خواستشان افزودن هر چه بیشتر بر شماره ی هواخواهان خویشتن است و از این رو مردم را به هواخواهی از خود مجبور می‌کنند، به دیوانه‌ای می‌مانند که خمره ای دارد که کَمَکی شراب در آن است و برای آنکه بر شراب درون خمره بیفزاید، آن را از آب پر می‌کند. اما او با این کار، به هیچ روی بر شرابی که دارد نمی افزاید، بلکه آن خُردَک شراب خوبی را هم که در خمره دارد خراب می‌کند.

شما هرگز نمی‌توانید ادعا کنید کسانی که مجبورشان کرده‌اید باورداشتی را به زور بپذیرند، به راستی و از بُنِ دل نیز به آن ایمان می‌ورزند. اگر به اینان آزادی داده می‌شد، می‌گفتند از ژرفای جان معتقدند شما خودکامگانی بیدادگر بیش نیستید و آنچه به زور بر ایشان تحمیل کرده‌اید، به هیچ نمی‌ارزد. شراب بد، از اینکه مردمان را به نوشیدن آن وادار کنند، خوب نمی‌شود.